dinsdag 29 april 2025

Wat gebeurt er met je erfenis als je geen testament hebt?

Het is misschien niet het eerste waar je over wil nadenken, maar voor wie geen partner of kinderen heeft die automatisch erven, is het goed om te weten naar wie je erfenis gaat wanneer je niets regelt.

foto: shutterstock
Dit gebeurt er als je geen testament hebt
Zonder partner en/of kinderen en zonder testament gaat een erfenis naar familie in de eerste, tweede of derde lijn. 
Het kan dus gebeuren dat je hele vermogen na je dood naar een achterneef gaat die je nog nooit hebt ontmoet.

Maar wat gebeurt er met je nalatenschap als je helemaal geen familie hebt, en ook geen testament? 
Het Team Rampen Uitvaarten en Pension van de Gemeente Amsterdam krijgt regelmatig meldingen over het overlijden van een persoon zonder directe familie.
Zodra iemand is overleden, gaan ze naar het huis van de overledene. 
Het eerste wat ze doen is mobiele telefoons, computers, paspoort, administratie en sieraden weghalen. 
Daarna gaan we op zoek naar een familielid. Zodra er een familielid is gevonden, wordt er gebeld. 
In negenennegentig procent van de gevallen kan de dienst een verre erfgenaam vinden.

Als er geen erfgenamen zijn
Zijn er echt geen erfgenamen, dan wordt de zaak doorgestuurd naar de afdeling Onbeheerde Nalatenschappen van het Rijksvastgoedbedrijf. 
Gemiddeld komen er zo’n vijftig aanmeldingen per maand, maar het aantal onbeheerde nalatenschappen - erfenissen waar niemand zich om bekommert - is sinds 2018 verdubbeld.

foto: testament123

Als er geen echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen zijn, wordt verder in de familie gekeken naar erfgenamen. Hiervoor zijn in de wet vier groepen:

1. Partner, kinderen en hun afstammelingen
2. Ouders, broers, zussen en afstammelingen
3. Grootouders met hun (klein)kinderen, ooms, tantes, neven, nichten
4. Overgrootouders en hun afstammelingen

De dienst zoekt de hele wereld af tot in de zesde graad.
Daarbij wordt meestal binnen drie jaar wel een erfgenaam wordt gevonden. Wordt er echt niemand gevonden, dan verdwijnt het geld twintig jaar in de consignatiekas. Komt in die tijd niemand het geld opeisen, dan gaat het naar de staatskas.



Uitzonderingen in een testament
Als er geen testament is, worden dus de wettelijke regels gevolgd. Maar in veel gevallen zul je waarschijnlijk wel iets af willen wijken van die regels. 
Bijvoorbeeld omdat je een pleeg- of stiefkind hebt of omdat je een schilderij hebt dat je graag aan iemand in het bijzonder wilt nalaten. 
Voor alle afwijkingen op de wettelijke regels moet je een testament opstellen waarin je dit vastlegt.

Ook als je de wettelijke verdeling wilt volgen, kun je dit bekrachtigen door het in een testament vast te leggen. 
Dit kan handig zijn om gedoe later te voorkomen. Je nabestaanden weten dan dat je er wel over nagedacht hebt en hen niet zomaar achtergelaten hebt zonder testament.

foto: ??
Is er een testament?
In de meeste gevallen weet je waarschijnlijk wel of er een testament opgesteld is. Twijfel je hierover? Dan kun je als nabestaande in het Centraal Testamentregister (CTR) controleren of de overledene een testament gemaakt heeft. 
Ook kun je vragen of een notaris dit voor je wil nagaan. 
Als er een testament is, worden de wensen die hierin beschreven staan gevolgd. Maar ook als er geen testament is, wordt de nalatenschap verdeeld. Hiervoor wordt dan de wettelijke verdeling gevolgd.

Als de overledene getrouwd was of een geregistreerd partner had en één of meer kinderen had, geldt de wettelijke verdeling. 
Het gaat hierbij om eigen kinderen door geboorte of erkenning of geadopteerde kinderen, aldus de Belastingdienst. 
Pleeg- en stiefkinderen vallen hier dus niet onder.

Bij een wettelijke verdeling zijn de echtgenoot of geregistreerd partner en kinderen de erfgenamen die allemaal een gelijk deel erven. 
Dit betekent niet dat zij allemaal meteen het geld of bezittingen krijgen. 
Het erfdeel van de kinderen wordt namelijk omgerekend in geld, maar zij krijgen dit pas als de langstlevende ouder overlijdt.
Dit betekent dat de langstlevende ouder (de echtgenoot of geregistreerd partner van de overledene) een schuld heeft aan de kinderen. 
Hiervoor is gekozen om te voorkomen dat de partner gedwongen het huis of andere goederen moet verkopen. 
Hij of zij mag het erfdeel van de kinderen dus ook gebruiken.
Je kunt ervoor kiezen om deze eerder uit te betalen aan je kinderen, maar dit wordt gezien als een schenking. 
Het zou dan kunnen dat je als kind schenkbelasting moet betalen. Dit is zo als het bedrag boven de schenkbelasting uitkomt.

Wie erft bij een samengesteld gezin?
In het geval van samengestelde gezinnen is een testament eigenlijk noodzakelijk.  Want: in het erfrecht wordt op geen enkele manier rekening gehouden met het bestaan van samengestelde gezinnen.
Dit betekent dat je na overlijden te maken kunt krijgen met ingewikkelde financiële gevolgen van een eerdere scheiding. Denk aan een ex-partner die de kinderen vertegenwoordigt, stiefkinderen die je wel of juist niet wil laten erven of het probleem van de langstlevende die alles erft waardoor je biologische kinderen heel lang op hun erfenis moeten wachten.

Je kinderen onterven
Tot slot nog een advies voor iedereen met kinderen.
Je kinderen zijn automatisch je erfgenamen en erven dus ook als er geen testament is. Maar als je om welke reden dan ook niet wilt dat zij iets krijgen na je overlijden, dan kun je dat alleen met een testament vastleggen.
Je kunt in Nederland je kind nooit helemaal onterven. Hij of zij houdt het recht op een deel van jouw erfenis.
 Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat je kind zou hebben gekregen zonder testament en je kind moet hier binnen vijf jaar na je overlijden om vragen. 
Die legitieme portie is altijd een geldbedrag. Je onterfde kind kan dus geen spullen of bezit opeisen.

Hoeveel kost een testament?
Je testament is niet het allerleukste om over na te denken. Maar je erfgenamen achterlaten met onduidelijke situaties is ook niet fijn. 
Een testament opstellen kost ongeveer tussen de € 300 en € 600 euro of meer als het om een ingewikkelde situatie gaat.

(bron: Erfwijzer en Belastingdienst)

Tot het volgende blog ... 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

het Nationaal hitteplan

foto: ? De zomer staat voor de deur, en dat betekent de kans op erg warme dagen.  Lekker toch of misschien liever niet?  Niet iedereen staat...